Ziarniniak obrączkowaty Granuloma annulare

Ziarniniak obrączkowaty przewlekła zapalna choroba skóry o nieznanej etiologii. Na skórze pokazują się wykwity często układające się koliście. Na ziarniniaka obrączkowatego chorują ludzie młodzi, pojedyncze ogniska chorobowe dotyczą dzieci, natomiast bardziej rozsiane ogniska obserwuje się u młodych dorosłych, znacznie częściej u kobiet.

Obraz kliniczny choroby może się różnić w zależności od kształtu ziarniniaka pierścieniowego. Wyróżnia się następujące postacie choroby: miejscowy ziarniniak pierścieniowy, głęboki (podskórny) ziarniniak pierścieniowy, rozsiany ziarniniak pierścieniowy, perforujący ziarniniak pierścieniowy.

Zlokalizowany pierścieniowy ziarniniak jest najczęstszą postacią choroby i występuje głównie u dzieci (90% przypadków choroby) i młodzieży. Zlokalizowany ziarniniak pierścieniowy charakteryzuje się pojawieniem się małych (o średnicy 0,1-0,5 cm), gęstych, gładkich, półkulistych, lekko spłaszczonych, błyszczących guzków skórnych o różowawym kolorze lub normalnym kolorze skóry, zwykle rozmieszczonych pierścieniowo lub grupowo w postaci półkola na grzbiecie dłoni , stopy, nogi, przedramiona (60% - na dłoniach i ramionach, 20% - na stopach i nogach). Mniej powszechne jest uszkodzenie okolicy około-oczodołowej i skóry głowy. Średnica ognisk stopniowo rośnie, osiągając 1-5 cm lub więcej. W środkowej części zmiany skóra jest normalna lub lekko niebieskawa. Brzegowa krawędź ogniska składa się z przylegających do siebie guzków. Nie ma subiektywnych odczuć.Zmiany mogą częściowo ustąpić lub nawrócić w tym samym miejscu. Nie ma to wpływu na naskórek. W postaci grudkowej guzki znajdują się w izolacji od siebie.

Głęboki ziarniniak pierścieniowy charakteryzuje się guzkami podskórnymi. Występuje prawie wyłącznie u dzieci poniżej szóstego roku życia i objawia się jako pojedyncze lub wielokrotne głębokie guzki skórne lub podskórne na nogach, przedramionach, łokciach, grzbietach dłoni, palcach i skórze głowy. Może to dotyczyć okolicy około-oczodołowej, zwykle górnej powieki. Guzki na kończynach są zwykle ruchome, chociaż mogą być związane z powięzią, na skórze głowy są zawsze ściśle połączone z okostną. Po leczeniu chirurgicznym mogą wystąpić nawroty choroby.

Rozsiany ziarniniak pierścieniowy charakteryzuje się wieloma ogniskami wysypek na różnych częściach skóry. Ta postać występuje u około 15% pacjentów z ziarniniakiem pierścieniowym, rzadko u dzieci. Większość pacjentów ma ponad 50 lat. Na całej skórze obserwuje się grupy grudek, guzków i plam koloru skóry lub fioletowego odcienia, ale najczęściej dotyczy to zewnętrznych części kończyn i tułowia. W takich przypadkach wysypki są liczne, rozproszone lub zlewające się, co może nadawać zmianom charakter siatkowaty, ale bez znaczącej tendencji do tworzenia pierścieni. Obserwuje się polimorfizm wysypki. Symetria jest typowa. Ta postać choroby ma przewlekły nawrotowy przebieg, rzadko ustępuje samoistnie i jest bardziej oporna na leczenie niż postać zlokalizowana.

Ziarniniak obrączkowaty stanowi około 5% wszystkich przypadków. Zwykle widoczny na grzbiecie dłoni lub palców, ale może być po prostu traumatyczną odmianą zlokalizowanego ziarniniaka pierścienia. Co najmniej 50% tych pacjentów to dzieci lub młodzież. Wysypki są reprezentowane przez grudki, które łączą się w duże blaszki i mają zatyczkę w środku, po naciśnięciu której uwalnia się zawartość podobna do żelatyny; następnie powstają skorupy i ogniska z odciskami pępowiny w środku. Później mogą rozwinąć się zanikowe blizny.